جنگ واژگان: مقایسه‌ای جذاب بین املا در انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی
تفاوت‌های املایی میان انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی، ریشه در تحولات تاریخی و فرهنگی دارند. این تفاوت‌ها از اصلاحات نوح وبستر در آمریکا نشأت می‌گیرند و در مواردی مانند پسوندها، حذف یا اضافه‌کردن حروف و واژگان خاص، نمود پیدا می‌کنند.
تفاوت‌های املایی بین انگلیسی آمریکایی (American English) و انگلیسی بریتانیایی (British English) از دیرباز وجود داشته‌اند و ریشه در تحولات تاریخی، فرهنگی و زبانی دارند. با گسترش امپراتوری بریتانیا و مهاجرت گسترده به قارهٔ آمریکا، زبان انگلیسی نیز در مسیرهای مختلفی تکامل یافت. این تفاوت‌ها تنها محدود به تلفظ یا واژگان نیستند، بلکه در املای کلمات نیز به‌وضوح دیده می‌شوند و می‌توانند در نگارش متون رسمی، علمی یا مکاتبات شخصی نقش مهمی ایفا کنند.
در قرن‌های 18 و 19، زبان‌شناسان و اصلاح‌طلبان زبانی، به‌ویژه در ایالات متحده، تلاش کردند تا نگارش انگلیسی را ساده‌تر، منطقی‌تر و با تلفظ آن هماهنگ‌تر کنند. از جمله این افراد، نوح وبستر (Noah Webster) بود که نقش مهمی در استانداردسازی املای آمریکایی ایفا کرد. او معتقد بود زبان باید ساده و کاربردی باشد و شکل نوشتاری باید با نحوهٔ گفتار هماهنگ شود. در مقابل، در بریتانیا، شیوه‌های سنتی نوشتار حفظ شد و بسیاری از واژگان هنوز املای تاریخی و ریشه‌دار خود را دارند. این رویکرد محافظه‌کارانه موجب حفظ ظرافت‌های زبانی شد که بسیاری از زبان‌آموزان آن را زیباتر و ادبی‌تر می‌دانند. در ادامه، به بررسی مهم‌ترین و رایج‌ترین دسته‌های تفاوت‌های املایی میان این دو گونه زبانی می‌پردازیم:
1. -or در مقابل -our
یکی از بارزترین تفاوت‌ها بین انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی، حذف حرف "u" در برخی واژگان است. در انگلیسی آمریکایی، واژگانی که در بریتانیایی به "-our" ختم می‌شوند، به "-or" ساده‌سازی شده‌اند. این تغییر به ابتکار نوح وبستر بود و هدف آن کاهش پیچیدگی و تطبیق با تلفظ بود. با وجود تفاوت ظاهری، معنای واژگان در هر دو گویش یکسان است.
آمریکایی | بریتانیایی |
color | colour |
favor | favour |
behavior | behaviour |
honor | honour |
neighbor | neighbour |
labor | labour |
rumor | rumour |
humor | humour |
flavor | flavour |
savior | saviour |
2. -ize در مقابل -ise
در افعالی که به معنای تبدیل‌شدن یا تبدیل‌کردن هستند، تفاوت در استفاده از پسوندهای "-ize" و "-ise" مشهود است. انگلیسی آمریکایی به‌صورت استاندارد از "-ize" استفاده می‌کند، در حالی‌که در انگلیسی بریتانیایی، هرچند هر دو پذیرفته‌شده‌اند، فرم "-ise" رایج‌تر و متداول‌تر است. بسیاری از ناشران بریتانیایی مثل "The Guardian" یا "BBC" نیز از فرم "-ise" استفاده می‌کنند، اگرچه "Oxford English Dictionary" فرم "-ize" را نیز تأیید می‌کند.
آمریکایی | بریتانیایی |
organize | organise |
realize | realise |
recognize | recognise |
apologize | apologise |
criticize | criticise |
authorize | authorise |
finalize | finalise |
memorize | memorise |
emphasize | emphasise |
legalize | legalise |
3. -er در مقابل -re
این تفاوت مربوط به واژگانی است که ریشه در فرانسوی دارند. در انگلیسی بریتانیایی، املای فرانسوی حفظ شده است، در حالی که انگلیسی آمریکایی شکل ساده‌تری ارائه می‌دهد که بیشتر مطابق با تلفظ انگلیسی است. این تغییر یکی از اقدامات اصلاحی برای دوری از تأثیرات فرانسوی در املای آمریکایی بود.
آمریکایی | بریتانیایی |
center | centre |
meter | metre |
theater | theatre |
liter | litre |
fiber | fibre |
somber | sombre |
caliber | calibre |
diameter | diametre |
specter | spectre |
4. لغاتی با حرف اضافه‌ی اضافی در بریتانیایی
در برخی واژگان، به‌ویژه آن‌هایی که شامل حروف تکراری هستند، آمریکایی‌ها معمولاً به حفظ حروف تکراری گرایش دارند، در حالی‌که بریتانیایی‌ها ممکن است یکی از آن‌ها را حذف کنند. این موضوع بیشتر در افعالی دیده می‌شود که به پسوند یا پیشوند مجهز می‌شوند و بر وزن کلمه تأثیر می‌گذارند.
آمریکایی | بریتانیایی |
fulfill | fulfil |
enroll | enrol |
skillful | skilful |
distill | distil |
instill | instil |
enthrall | enthral |
willful | wilful |
enrollments | enrolments |
traveled | travelled |
canceled | cancelled |
5. -og در مقابل -ogue
کلمات با ریشهٔ یونانی یا لاتین که به "-logue" ختم می‌شوند، در انگلیسی آمریکایی به "-og" کوتاه و ساده شده‌اند. با اینکه در مکالمه تفاوتی در تلفظ وجود ندارد، این تفاوت در نوشتار به چشم می‌آید. در متون علمی، فلسفی یا هنری، بیشتر با شکل بریتانیایی مواجه می‌شویم.
آمریکایی | بریتانیایی |
catalog | catalogue |
dialog | dialogue |
analog | analogue |
monolog | monologue |
prolog | prologue |
epilog | epilogue |
pedagog | pedagogue |
6. تفاوت‌های کوچک دیگر
برخی تفاوت‌های املایی کاملاً خاص و بدون قاعدهٔ مشخص هستند. این نوع واژگان معمولاً از فرهنگ یا کاربرد روزمره نشأت گرفته‌اند و به مرور زمان به بخشی از استاندارد نوشتاری هر کشور تبدیل شده‌اند. بعضی از آن‌ها حتی ممکن است باعث سردرگمی زبان‌آموزان شوند.
آمریکایی | بریتانیایی |
check (بررسی کردن) | cheque (چک بانکی) |
pajamas | pyjamas |
defense | defence |
offense | offence |
practice (اسم و فعل) | practice (اسم)، practise (فعل) |
curb | kerb (لبهٔ پیاده‌رو) |
aluminum | aluminium |
gray | grey |
mold | mould |
program | programme (در برخی کاربردها) |
سخن پایانی
تفاوت‌های املایی میان گونه‌های مختلف زبان انگلیسی، نه‌تنها جنبه زبانی، بلکه ریشه‌های عمیقی در تاریخ، فرهنگ، سیاست و تحولات اجتماعی دارند. این اختلافات که گاهی جزئی به نظر می‌رسند، می‌توانند در زمینه‌های علمی، تجاری و فرهنگی تأثیرگذار باشند و سوءتفاهم‌هایی ایجاد کنند. آشنایی با این تفاوت‌ها برای نویسندگان، مترجمان، زبان‌آموزان و حتی کاربران روزمره‌ی زبان، به کاهش خطاهای ارتباطی کمک کرده و به ارتقاء کیفیت نگارش، دقت علمی و استانداردهای ارتباطی بین‌المللی منجر می‌شود. دانستن اینکه چه زمانی و کجا باید از کدام نوع نگارش استفاده کرد، از مهارت‌های مهم در سواد زبانی امروزی محسوب می‌شود.
آکادمی زبان اشراق با بهره‌گیری از کادر آموزشی حرفه‌ای، محتوای به‌روز و متدهای نوین آموزش زبان، محیطی فراهم کرده تا زبان‌آموزان بتوانند تفاوت‌های املایی، نگارشی و سبکی میان انگلیسی آمریکایی و بریتانیایی را به‌خوبی درک کنند. این درک نه‌تنها موجب افزایش دقت در نوشتار رسمی، دانشگاهی و مکاتبات بین‌المللی می‌شود، بلکه آمادگی زبان‌آموزان را برای شرکت در آزمون‌هایی مانند آیلتس، تافل، و جی‌آرای افزایش می‌دهد. تمرکز این آکادمی بر آموزش دقیق کاربرد زبان، موجب می‌شود تا زبان‌آموز بتواند آگاهانه از نوع نگارش مناسب در موقعیت‌های مختلف استفاده کند و از اشتباهات رایج اجتناب نماید.